Naar inhoud springen

Habitus (kristal)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Cerussiet

De habitus van een kristal of de kristalvorm is het geheel van macroscopisch uiterlijk en vorm. De habitus van mineralen wordt bepaald door in welke richtingen het kristal het snelste groeit. De kristalvlakken die het langzaamst groeien, blijven aan het oppervlak, de andere vlakken groeien uit.

De kinetiek van de kristalgroei hangt sterk van uitwendige factoren af, bijvoorbeeld de aan- of afwezigheid van verontreinigingen in de oplossing of de smelt waaruit het kristal groeit, de temperatuur en de druk. Een mineraal kan daardoor op de ene vindplaats met de ene habitus, bijvoorbeeld in een kubus, en op de andere met een andere vorm worden gevonden, bijvoorbeeld in een regelmatig achtvlak. De inwendige structuur, de kristalstructuur van hetzelfde mineraal is echter altijd hetzelfde.

De hoeken die de kristalvlakken met elkaar maken liggen door de kristalstructuur vast. Een bepaald mineraal kan dus maar één bepaald stel hoeken vertonen. Dit principe wordt de wet van Steno genoemd.

Voorbeeld korund

[bewerken | brontekst bewerken]

Er staan in de volgende afbeeldingen kristalvormen van het mineraal korund. Overeenkomstige kleuren binnen een afbeelding betekenen congruente zijvlakken. Bij alle zijvlakken staat de miller-index ervan opgegeven.

Lijst van kristalhabiti

[bewerken | brontekst bewerken]
Habitus Omschrijving Voorbeeldkristal
Aciculair Slanke, naaldvormige en meestal broze kristallen Milleriet
Amygdaloïdaal Amandelvormige kristallen Heulandiet
Anhedrisch Onregelmatige kristallen Olivijn
Bothryodaal of globulair Halfbolvormige, trosvormige kristallen Hemimorfiet
Capillair Warrige massa van haarvormige kristallen Natroliet
Columnair of fibreus Zuilvormige, ranke prismatische kristallen Calciet
Compact Aggregaat van fijnkorrelige mineralen die niet meer met het blote oog zijn te onderscheiden Celestien
Dendrietvormig of dendritisch Bijna vormeloze kristallen met slanke, uiteenwijkende vertakkingen Zilverkristal
Dodecahedraal Twaalfvlakkige kristallen Granaat
Drusisch of geodisch Korst van kristallen in een rotsholte Agaat
Enantiomorf Kristallen met een rechtse en linkse vorm, die elkaars spiegelbeeld vormen Kwarts
Euhedrisch Bijna perfect gevormde kristallen Spinel
Foliculair Bladvormig, lang en afgeplat kristal Muscoviet
Gedrongen Plompe kristallen, waarvan alle vlakken vrijwel even groot zijn Zirkoon
Granulair Korrelige, met elkaar vergroeide kristallen in een regelmatig patroon Scheeliet
Hemimorf Kristallen met verschillende uiteinden Hemimorfiet
Lamellair of tabulair Plaat- of vlokvormige kristallen die in laagjes (lamellae) op elkaar liggen Biotiet
Mamillair Grote, ronde, tepelvormige kristalmassa's Malachiet
Massief Vormloze, maar aaneengesloten kristalmassa's Chrysotiel
Nodulair Massieve kristallen met een geaderd oppervlak Howliet
Octahedraal Achtvlakkige kristallen Diamant
Oölitisch Kleine, eivormige kristallen Hematiet
Prismatisch Langwerpische, prisma-vormige kristallen Toermalijn
Pseudomorf Kristallen die de vorm van andere kristallen overnemen Tijgeroog
Reniform of colloform Niervormige kristallen Hematiet
Rozetvormig Platte, uitwaaierende kristallen Gips
Sfenisch Wigvormige kristallen Titaniet
Stalactitisch Brede, plompe, puntvormige kristallen Rhodochrosiet
Stellair Stervormige kristallen Pyrofylliet
Subhedrisch Kristallen waarbij de buitenste vlakken slechts gedeeltelijk zijn ontwikkeld
Veervormig Dunne kristaldraden, die in plukjes geschikt staan Hydromagnesiet
Widmanstättenstructuur Oppervlaktestructuur bestaande uit dunne lamellae of laagjes in een patroon dat op een geweven mand lijkt Meteorieten met nikkelijzer